Astronomie
Astronomie was een andere categorie van het quadrivium.
Astronomie en complexe wiskunde gingen eeuwenlang hand in hand. In de oudheid was de astronomie het enige toepassingsgebied van de complexe wiskunde, een dynamiek die we ook in de Renaissance zien terugkomen. Het Latijnse woord 'mathesis' betekent daarom zowel 'complexe wiskunde' als 'astronomie'. Astronomie mag met recht de kraamkamer van de complexe wiskunde genoemd worden.
Dit is een van mijn zonnewijzer-replica's: een exacte reproductie van de Oxford sundial.
Let op de kunstzinnige graveringen op de achterzijde, die toelaten om de breedtegraad van een Romeinse stad of provincia terug te vinden.
Deze zonnewijzer kan van breedtegraad 30 tot 60 gebruikt worden.
Deze zonnewijzer bevat drie ringen. De buitenste ring dient als een raamwerk om de 2 andere ringen te ondersteunen.
De binnenste en middelste ringen laten toe om de vereiste breedtegraad en de maand in te stellen.
De zonnestralen zullen door een gaatje in de binnenste ring schijnen, met als gevolg een lichtvlek op de binnenste ring. Deze lichtvlek en de gradaties op de binnenste ring laten dan toe om de tijd af te lezen.
Dit is een draagbare cilindrische zonnewijzer, het origineel is gevonden in een graf in Este, Italië.
Het Antikythera mechanisme vormt een ongerijmdheid in de tijd.
Zonder deze unieke vondst in een wrak op de bodem van de Middellandse Zee zouden we niet weten dat de wetenschappers in de 1ste eeuw BC al zoveel wisten over de astronomische cycli, en al helemaal niet dat ze in staat waren om een analoge computer met een dergelijke complexiteit te maken.
Als je aan de draaischijf van het Antikythera mechanisme draait, dan breng je daarmee inwendig een groot tandwiel aan het draaien. Dit groot tandwiel drijft op zijn beurt weer andere tandwielen aan.
De diameter en het aantal tanden van elk tandwiel zijn zodanig gekozen, dat de rotatiesnelheid van bepaalde tandwielen astronomische cycli nabootst.
Een systeem van volle en holle assen brengt deze rotatiesnelheid over naar de wijzers op de voor- en achterzijde.
Deze wijzers tonen de zonne- en maancycli, de maanstanden, de Metonische en Saros cycli (met de daaraan verbonden correctiewijzers) en de cyclus van de Olympische Spelen.
Buiten vage beschrijvingen door Cicero en de titel van een verloren gegaan manuscript van Archimedes, zijn enkel zwaar gecorrodeerde stukken brons van het Antikythera mechanisme teruggevonden.
Het boek 'A Portable Cosmos' door Alexander Jones leest als een technische thriller en beschrijft hoe wetenschappers uit de beperkt beschikbare informatie een hypothetische reconstructie maakten (= reverse engineering).
In de astrolabe geven techniek en esthetiek elkaar de hand.
Neem zeker een kijkje in onze research over de astrolabe.
Schema's met grafische berekeningen worden gebruikt als didactische ondersteuning.
Vitruvius beschrijft in zijn 'De architectura' de constructie van een analemna, dat dient om een zonnewijzer te maken.
Mogelijks tekenden de ouden een stereografische projectie zoals op dit lederen plan.