Doden op afstand

Slingers, speren, pijl en boog, torsiegeschut, ... technieken om de vijand van op een afstand uit te schakelen. Slingeraars uit de Balearen en Scythische boogschutters werden als hulptroepen ingehuurd in de Romeinse legioenen. Deze experten waren berucht om hun trefzekerheid.

De slinger is een eenvoudig wapen, maar in de hand van een ervaren slingeraar wordt het een gemene doder.

 

Bikonische slingerkogels van lood, klei of brons hebben goede ballistische eigenschappen.

 

In het Romeins fort van Velsen (Nederland) zijn vingerkogels teruggevonden. In alle haast maakten de slingeraars met hun vingers kuiltjes in de grond, en goten daarin het vloeibare lood.

Deze slinger uit de Balearen is gemaakt volgens een eeuwenoude traditie. Als materiaal is het lokale esparto gras gebruikt.

De samengestelde boog (ook wel composiet- of compoundboog genoemd) combineert de eigenschappen van verschillende materialen: hout, hoorn en pezen. Dat maakt deze boog flexibeler en geeft hem meer schietkracht.

 

Composietmateriaal is dus geen moderne uitvinding.

Pijlpunten met en zonder weerhaken, brede pijlpunten om grote wonden te maken, smalle pijlpunten om pantsers te doorboren, brandpijlen, pijlen met 2, 3 of 4 snijkanten, stimuli, plumbata, ...

De tribuli (enkelvoud: tribulus) werden op de grond gegooid, waarna een onoplettende voet of poot doorprikt werd.

 

Dergelijke tribuli zijn onder meer teruggevonden in Alesia (Frankrijk), waar Julius Caesar de Galliërs overwon tijdens een beslissende veldslag.

Deze technische tekening toont een ballista. De ballista was een torsiegeschut dat stenen ballen afschoot. Deze tekening komt uit een manuscript dat dateert uit de tweede helft van de eerste eeuw na Christus.

 

Bij deze tekentechniek uit de oudheid werden soms meerdere perspectieven met elkaar gecombineerd in één tekening. In deze tekening zitten twee perspectieven verwerkt:

  • een bovenaanzicht in twee dimensies
  • een achteraanzicht in drie dimensies

 

Vitruvius verwijst naar deze tekentechniek als ‘scenographia’.

Schaalmodel van een steenwerper of ballista.

 

Deze antieke toptechnologie is een van de best gedocumenteerde technische hoogstandjes uit de antieke wereld:

  • manuscripten over het ontwerp van Philon (3de eeuw BC), Vitruvius (25 BC) en Heron (1ste eeuw AD)
  • manuscripten over de toepassing van Arrianus (1ste eeuw AD), Flavius Josephus (1ste eeuw AD), Ammianus Marcellinus (4de eeuw AD), ...
  • afbeeldingen op graftombes en de zuil van Trajanus
  • archeologische vondsten verspreid over het voormalige Romeinse Rijk

Een kleinere speer (verutum) werd meestal voorzien van een werplus (amentum).